vrijdag, maart 02, 2018

Bijna elk uur een moord: leger moet Rio van anarchie redden

Uit De Telegraaf.
------------------------------------------------------------------------------------
Een omstreden ‘militaire interventie’ in Rio verdeelt Brazilië tot op het bot. Voor het eerst sinds de dictatuurtijd (1964-1985) zwaait het leger komende tien maanden de scepter over de falende politie van de geplaagde strandmetropool. Terwijl linkse intellectuelen reppen van een ‘coup’ vindt rechts de ingreep niet ver genoeg gaan.

Anderhalf jaar na de betrekkelijk vredig verlopen Zomerspelen heerst anarchie in grote delen van de zogenaamde Cidade Maravilhosa (Geweldige Stad). Er wordt bijna elk uur een moord gepleegd. De kans op een roofoverval is zo groot dat truckers liefst met een wijde boog om Rio heen rijden. Postbodes voelen zich zo onveilig dat de lokale bezorging vanaf volgende week 75 eurocent duurder is dan elders.

Na onlusten tijdens het recente carnaval gaf Rio’s gouverneur toe dat het geweld hem boven het hoofd groeit. Op zich gebeurt het wel vaker dat het leger dan te hulp schiet. Maar waar gewoonlijk alleen ondersteuning wordt geboden, krijgt een generaal nu carte blanche om de regionale politie, brandweer en gevangenissen schoon te vegen. “Rio is bijna geheel in de greep van de georganiseerde misdaad”, verdedigde de Braziliaanse president Temer zijn ingrijpende bevel.

Terwijl legerhelikopters al dreigend rondcirkelen boven enkele door drugsbendes gecontroleerde sloppenheuvels, is er bij de beroemde stranden van Copacabana en Ipanema nog niets te merken. “Je ziet hier geen extra militairen op straat”, vertelt Jan Willem Zeldenrust, een lokale Nederlandse ondernemer die fietstochten organiseert vanuit Rio’s toeristische zuidzone. “Het grote probleem zit in het arme noorden en westen van de stad.”

Hoewel de meeste locals blij zijn met de intervenção ­– het relatief onkreukbare leger staat hoger aangeschreven dan de corrupte politie en politiek - had menigeen liever gezien dat Rio’s complete overheidsapparaat onder curatele was gesteld. Het grootschalige geplunder van Temers middenpartij PMDB – sinds vijftien jaar aan de macht in Rio – is immers niet los te zien van de veiligheidscrisis. Er is mede daardoor geen geld om agenten van genoeg salaris, munitie en benzine te voorzien.

“Zonder politieke macht lost de ingreep niets op”, morde ’s lands hoogste generaal Hamilton Mourão deze week bij zijn afscheid. “De georganiseerde misdaad valt in Rio aan van twee kanten – via bandieten én witteboordencriminelen”, zo gaf de topmilitair de PMDB een steek onder water.

Temers presidentiële bevel is volgens analisten bedoeld om de rechtse oud-legerkapitein Jair Bolsonaro wind uit de zeilen te nemen voor de presidentsverkiezingen in oktober. Deze law and order predikende kandidaat gooit hoge ogen in de peilingen. Veiligheid staat bovenaan de verkiezingsagenda want in sommige andere Braziliaanse steden is de situatie nóg kritieker. Alleen in Rio wordt de ‘nucleaire optie’ echter toegepast, verzekerde minister Raul Jungmann van Openbare Orde. Als ansichtkaart van Brazilië is dat de plek waar een succesvolle operatie het meeste politiek gewin zou opleveren.

Linkse partijen hekelen de ‘gevaarlijke verkiezingsstunt’ van Temer. Mensenrechtenorganisaties vrezen dat de overwegend donkere sloppenbevolking de dupe wordt van het verwachte legeroffensief.