dinsdag, mei 17, 2011

'Portugal beter af als Braziliaanse provincie'

Column die een tijdje op de plank lag en vanochtend toch de krant nog haalde.
-----------------------------------------------------------------------------------
Aardig ballonnetje laatst in de zakenkrant Financial Times. Waarom laat het financieel geplaagde Portugal zich niet inlijven door zijn vroegere kolonie Brazilië?

Het gaat de Brazilianen economisch voor de wind en ze spreken dezelfde taal.
Portugal zou als Braziliaanse provincie goed zijn voor 10% van het BNP, 5% van de bevolking en een luttele 1% van het grondgebied.

Beter een uithoek van de opkomende wereldmacht dan van het oude, vermoeide Europa, aldus het betoog in de krant. Ook niet onbelangrijk: samen zouden Brazilië en Portugal een onverslaanbaar voetbalelftal vormen.

In Lissabon en Brasília werd de suggestie niet serieus genomen. Maar Brazilië bood Portugal wel financiële hulp aan, ten teken dat de panelen schuiven in de wereld. En steeds meer jonge Portugezen steken de oceaan over om in Brazilië aan de slag te gaan.

Ik was een tijdje terug op vakantie in Porto en merkte dat de Portugezen trots zijn op het economische succes van hun oud-kolonie. Je hoort in Brazilië vaak dat de Portugese kolonisatie rampzalig was voor het land. ‘Ach waren de Hollanders maar gebleven’, wordt er dan verzucht, doelend op onze kortstondige bezetting van het Braziliaanse noordoosten (1630-1654).

“Maar als de Portugese kolonisatie echt zo slecht was, hoe verklaar je de opkomst van Brazilië dan?”, is de retorische hamvraag in het boek 'A Colonização Portuguesa e a Emergência do Brasil' van de Portugese schrijver J.F. Fafe.

De Portugezen roffelen zich vooral op de borst om het feit dat ze hun deel van Zuid-Amerika begin 19e eeuw bijeen wisten te houden, terwijl het Spaanse gedeelte in tig landen uit elkaar spatte.

De Portugese monarchie was namelijk zo sluw om haar hoofdstad in 1808 naar Rio de Janeiro te verplaatsen, vlak voordat Napoleon Lissabon binnenviel. De koninklijke familie was daarna een belangrijke bindende factor voor de enorme kolonie.

Bovendien was het een lid van de familie zelf die de Zuid-Amerikaanse reus in 1822 bevrijdde van de Europese dwerg.

„Het is fysiek en moreel onmogelijk dat Portugal Brazilië regeert. Ik ben geen rebel, het zijn de omstandigheden”, zo verdedigde de Portugese prins en eerste Braziliaanse keizer Pedro de Eerste zijn breuk met het moederland.

Brazilië was geboren: een blut, geïsoleerd, analfabeet en bureaucratisch slavenland. Wat de Portugezen nu ook beweren, het kostte de reus bijna twee eeuwen om op te krabbelen van deze valse start.

dinsdag, mei 10, 2011

Boer vs Bos vandaag in Brazilië

Uit de krant van vandaag.
-----------------------------------------------------------------------------------
Zo’n 90% van de Braziliaanse landeigenaren lapt de boswetgeving aan de laars. Tot woede van milieuactivisten is er een grote pardonregeling in de maak. “Dit is de motorzaag aan het Amazonewoud”, zo trekt Greenpeace aan de bel.

Brazilië is al weken in de ban van de omstreden nieuwe ‘Boscode’, waarover het parlement vanaf vandaag het laatste woord heeft.

Illegale houthakkers wrijven zich alvast in de handen. Aan de zuidrand van het Amazonebos is in maart en april ruim drie keer zo veel gekapt als vorig jaar, meldt de Braziliaanse milieuwaakhond Ibama. “Ze hakken alles om, want iedereen denkt er nu toch mee weg te komen.”

Ook de boeren zijn blij. Zij zijn nu nog allemaal verplicht om een eigen natuurreservaat aan te houden. In het (grotendeels ontboste) zuiden van Brazilië gaat het om 20% van hun land, in het Amazonegebied (niet te verwarren met het Amazonewoud, dat intussen een stuk kleiner is) om wel 80%.

Deze norm werd in 1998 ingevoerd, terwijl kolonisten in het Amazonegebied in de tijd van de dictatuur (1964-1985) juist straf riskeerden als ze de helft van hun bos níet kapten.

Ook mogen boeren niets doen met heuvels en oevers op hun land. Volgens de huidige milieueisen moet er bos staan op dertig tot vijfhonderd meter van de rivier (hangt af van de breedte). Dit maakt een groot deel van de Braziliaanse landbouwproductie illegaal. Zo is driekwart van de rijst niet koosjer omdat akkerbouw op drassig land wettelijk taboe is.

“Het is van de gekke. Vroeger was het een zegen als je water op je land had, nu is het een vloek. Terwijl ze in China, India en Vietnam al duizenden jaar zo rijst verbouwen”, zei de auteur van de nieuwe Boscode, het communistische congreslid Aldo Rebelo, tegen het opinietijdschrift Veja.

De boeren krijgen in de nieuwe code vrijstellingen in water- en heuvelrijke gebieden met een landbouwtraditie. En op kaal gekapte rivieroevers hoeft (bij smalle rivieren) nog maar vijftien meter bos terug te worden geplant.

De grote twistappel wordt vandaag het pardon. Dat geldt volgens Rebelo’s voorstel voor alle ‘kleine’ landeigenaren (met een areaal tot 400 hectare) die hun reservaat niet op orde hebben.

Bos dat zij per juli 2008 tekort kwamen, hoeven ze niet bij te planten. De illegale houthakkers die volgens Ibama nu extra actief zijn, blijven dus wel degelijk strafbaar.

De fractie van de Arbeiderspartij van president Dilma Rousseff twijfelt nog over het pardon. Volgens de milieubeweging zou dat een vrijbrief voor meer ontbossing zijn. Volgens de boeren is het de enige manier om het platteland in de legaliteit te trekken en op deze manier het resterende bos effectiever te beschermen.