zaterdag, mei 22, 2010

Profiel Antanas Mockus

Uit De Telegraaf.
------------------------------------------------------------------------------------
Antanas Mockus maakt de Colombiaanse verkiezingen van volgende week zondag (30 mei) onverwachts spannend. De Litouwse migrantenzoon ligt in de peilingen nek aan nek met de kandidaat van de populaire president Alvaro Uribe.

Mockus (58) is filosoof, wiskundige en oud-burgemeester van Bogotá. Hij bracht het moordcijfer in de hoofdstad naar beneden. Originele maatregelen leverden hem de bijnaam ‘El loco’ op.

Zo liet hij verkeersagenten een keer vervangen door clowns. ‘Colombianen worden nog minder graag uitgelachen dan beboet’, was zijn idee. Nu is de slogan van zijn campagne: “Als we allemaal de wet respecteren, worden we vanzelf allemaal gelukkiger.” Speerpunt nummer twee van Mockus is het verbeteren van het zwakke Colombiaanse onderwijs.

De beoogde opvolger van Uribe, defensieminister Juan Manuel Santos, krijgt in de debatten weinig vat op de ongrijpbaar formulerende professor. Mockus heeft zich als kandidaat voor de Groene Partij handig in het politieke midden gemanoeuvreerd. Daar ligt een gat, want afgelopen jaren was je in het Zuid-Amerikaanse land ‘voor’ of ‘tegen’ de rechtse Uribe.


Mockus is bij voorbeeld vóór diens harde aanpak van de FARC, maar wel binnen de grenzen van de wet en Colombia. Anders dan Santos zegt hij het vijandige buurland Venezuela in geen geval te zullen bombarderen, ook niet als zich net over de grens een guerrillachef zou schuilhouden. Uribe en Santos veroorzaakten in 2008 bijna een oorlog door groen licht te geven voor een aanval op een FARC-leider in Ecuador.

Tegenstanders van Mockus vinden dat zijn bijzondere gevoel voor humor hem ongeschikt maakt als president. Als rector van de universiteit van Bogotá liet hij begin jaren negentig zijn broek zakken voor een zaal met luidruchtige studenten. Trouwen deed hij op de rug van een olifant in een circuskooi, met als getuigen zeven Bengaalse tijgers.

Mockus maakte vorige maand bekend dat hij de Ziekte van Parkinson heeft. “Ik hoop dat jullie me niet kruisigen om een ziekte die fysiek is, en niet mentaal”, zei hij. Volgens dokters heeft hij nog twaalf gezonde jaren voor de boeg.

maandag, mei 17, 2010

Boek over de Nederlandse FARC-rebel

Vanavond (dinsdag, 20.25h) zendt de Ikon (Nederland 2) een documentaire uit over Tanja, de Nederlandse FARC-rebel. Afgelopen zaterdag kwam er ook een boek over haar uit. Ik kon dat vooraf lezen en schreef er dit stuk over voor de krant.
-------------------------------------------------------------------------------
Op 15 november 2002 zit Tanja Nijmeijer te wachten in een café in het centrum van de Colombiaanse hoofdstad Bogotá. De dan 24-jarige Nederlandse draagt een boek bij zich met het woord ‘Holanda’ op de omslag. Zo kan de FARC-man die even later binnenstapt haar makkelijker herkennen.

Ze wordt die middag urenlang bijgepraat over haar leven als guerrillera dat die dag begint. Terwijl de gretige Tanja liever meteen ‘naar de bergen’ trekt voor het ‘echte’ werk, is het volgens de FARC beter als ze eerst warm draait in een stedelijke terreurcel. De linkse rebel uit Denekamp gaat aanslagen plegen in Bogotá.

Dat staat in het boek ‘Tanja. Een Nederlandse bij de FARC’, dat vandaag uitkomt. “Het is een reconstructie aan de hand van haar gevonden dagboek en twee jaar onderzoek”, vertelt de Nederlandse mensenrechtenactiviste Liduine Zumpolle. Ze schreef het – deels fictieve – verhaal met de Colombiaanse oud-guerrillero León Valencia.

“De leidraad wordt gevormd door geverifieerde feiten, zoals de afspraak in het café. We hebben dat gemengd met onze inleving in de gedachten die ze daarbij heeft gehad.”

Het boek leest mede door deze opzet als een trein. Gaandeweg wordt duidelijk hoe Tanja als student Romaanse Talen in de Groningse kraakwereld op eigen houtje toenadering zoekt tot de guerrilla. Op die bewuste 15e november is ze al voor de vierde keer in Colombia en weet ze aardig hoe de hazen lopen in het conflict.

Als beginnend FARC-strijder leidt Tanja maandenlang een dubbelleven in Bogotá. Terwijl ze als lerares Engels werkt op het Wall Street taalinstituut, leert ze buiten werktijd wapens hanteren en bommen maken.

In mei 2003 verhuist ‘Alexandra’ – de ‘nom de guerre’ die ze dan opgeeft op haar later gevonden FARC-cv – definitief naar het junglefront. Op diezelfde cv staan dan al een bomaanslag bij een politiebureau en brandstichting in stadsbussen en winkelketens.

Volgens de auteurs bereidde ze ook een moordaanslag voor op de voorzitter van de veeteeltfederatie. Tot dusver wordt ze door het Colombiaanse openbaar ministerie alleen beschuldigd van rebellie wegens lidmaatschap van de FARC.

Informatie over Tanja’s oerwoudtijd is dunner gezaaid. Ze doet de eerste jaren vooral vertaal- en schrijfwerk voor de commandant.

In 2005 mag moeder Nijmeijer in het diepste geheim op bezoek komen. In 2007 wordt haar kamp aangevallen en is ze op slag wereldnieuws door de vondst van haar kritische dagboek.

Met moeder Hannie in het oerwoud

Ze krijgt daarvoor straf intern, maar als buitenlandse ontsnapt ze aan executie. Volgens de auteurs staat ze sindsdien onder curatele bij Jorge Briceño, één van de meest opgejaagde kopstukken van de in het defensief gedrongen guerrilla. Ze zou weer in genade zijn aangenomen en zijn doorgedrongen tot Briceño's binnenste kring van lijfwachten.

“Ze is weer tot hoge hoogten opgeklommen in de hiërarchie”, stelt Zumpolle op basis van haar goede contacten bij het regeringsleger. Een vorige week gepubliceerd artikel op de website van de FARC lijkt dit te bevestigen.

‘Holanda’, zoals ze hier ook wordt genoemd, wordt getrakteerd op een paginalange lofzang op haar schoonheid, bescheidenheid en heldendaden. “Alexandra weigerde zich terug te trekken (voor het zware bombardement, KK) en opende het vuur op de helikopters”, aldus de lyrische auteur.

Zumpolle deed onlangs met Tanja’s moeder en zus een radio-oproep in het departement Meta, Briceño’s strijdgebied. Ze vroegen haar om terug te komen en legden uit waar ze zich veilig zou kunnen melden. “Daar is geen reactie op gekomen. Maar een legercommandant verzekerde me afgelopen dagen nog dat ze leeft."